Stafi i “SPIEGEL” ka zbarkuar në oborrin e një shtëpize buzë detit. E pikërisht, aty po pushon kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama. Ai një burrë shtatlartë e me sy të mprehtë, i pret ata, gazetarët gjermanë, këmbëzbathur.
Së bashku me gruan e tij, Rama është duke pushuar në banesën e ndërtuar fillimisht në vitet 1960 për diktatorin shqiptar, Enver Hoxha. Vila ndodhet pranë fshatit bregdetar të Dhërmiut, e rrethuar nga disa pisha që i qëndrojnë ombrellë. Njeriu më i fuqishëm në Shqipëri po shijon pushimet për pak kohë.
“Nuk po na shqetësoni”, u thotë Linda Rama gazetarëve të “DER SPIEGEL”, teksa u hap derën.
Me punën e të shoqit, ajo thotë se nuk mund të kesh ndonjëherë një pushim të vërtetë. Shqiptarët zgjodhën Edi Ramën kryeministër të tyre me një shumicë të madhe 11 vite më parë. Asokohe artisti i famshëm ishte antiteza e korr.upsionit dhe urisë për pushtet.
Si kryebashkiak i Tiranës, Rama u mor me fasadat dhe i shpalli lu.ftë gjyqësorit të korruptuar. Por, korrupsioni nuk është aspak problemi i vetëm i Shqipërisë. Lu.fta në Ukrainë, vetëm 1 mijë kilometra larg, aktualisht po rihap pl.agët e vjetra në rajon.
Edhe një herë, fuqitë e mëdha po tronditin Ballkanin Perëndimor tashmë të brishtë. Muajt e fundit është intensifikuar sërish toni mes Serbisë dhe Kosovës, e cila është e lidhur ngushtë me Shqipërinë. Në rre.zik nuk është asgjë më pak se paqja në Evropë. Ashtu si Ukraina, Serbia po kër.cënon të bëhet mollë sherri mes Rusisë dhe Perëndimit.
Vendi aspiron të anëtarësohet në Bashkimin Evropian, por është gjithashtu i kujdesshëm kur vjen puna te Rusia. Edhe pse Putin-i mbylli rubinetin e gazit në Evropë, Rusia vazhdon të furnizojë Beogradin me energji veçanërisht të lirë – dhe me ar.më.
Në këmbim, Rusia kërkon besnikëri, një kërkesë që po e co.pëton Serbinë. Pas Ramës, shkëndijat e detit dhe skeletet e betonit të hoteleve luksoze gjysmë të përfunduara ngrihen nga kodrat që rrethojnë gjirin në Dhërmi. Këtu janë planifikuar të hapen së shpejti disa hotele me pesë yje, duke e bërë edhe më të vështirë të imagjinohet se, dy dekada më parë, Shqipëria ishte vetë në prag të luf.tës civile.
Në atë kohë, vendi po lu.ftonte me ba.ndat, mi.licitë dhe vigjilentët lokalë pas rënies së sistemit ko.munist. Sot Shqipëria po kthehet në një pikë kyçe për industrinë e turizmit. Shqipëria është më e vogël se rajoni gjerman i Brandenburgut dhe me 2.8 milionë banorë, popullsia e saj është më pak se qyteti i Berlinit. Megjithatë, vendi i Ballkanit Perëndimor është i rëndësishëm për mbrojtjen strategjike kundër manovrave të mundshme përçarëse nga Moska.
Një anëtare e NATO-s që nga viti 2009 dhe një shpresë për Bashkimin Evropian, Tirana vepron si një lloj kundërpeshe transatlantike ndaj Serbisë.
Një rajon i ndarë
Pak para pus.htimit të Ukrainës, NATO sapo kishte filluar shndërrimin e një aeroporti të vjetër në Shqipërinë e Jugut në një bazë ajrore. Përveç kësaj, qeveria e Ramës ka ofruar gjithashtu krijimin e një baze detare të NATO-s pranë qytetit port të Durrësit për aleancën transatlantike. Nëse serbët dhe shqiptarët do të përfshiheshin përfundimisht në ko.nflikt – në veri të Kosovës – Tirana ka të ngjarë të luante një rol qendror.
“Rusia do të ishte e emocionuar nëse diçka lëviz drejt kon.fliktit në Ballkan”, thotë Rama.
Ai beson se simpatitë për Moskën janë “të forta” në Serbi, madje “shumë, shumë të forta” në Republikën Srpska, një nga entitetet e Bosnjë-Hercegovinës. Në Mal të Zi, nga ana tjetër, po lind një hendek i thellë midis popullatës malazeze dhe serbe.
“Duhet të jemi të vetëdijshëm se ky ndikim mund të kthehet në diçka të tmerrshme”, thotë ai.
Edhe 23 vjet pasi trupat e NATO-s marshuan në Kosovë, territori ende ruhet nga aleanca ushtarake perëndimore. Por mosmarrëveshja me Serbinë nuk është zgjidhur kurrë politikisht. Edhe sot e kësaj dite, Beogradit i dhemb humbja e Kosovës, e cila për një kohë të gjatë ishte një krahinë e Serbisë, pavarësisht nga popullsia me shumicë shqiptare. Shumë serbë e shohin situatën aktuale si paqe në tytën e ar.mës.
A mund të godasë sërish katastrofa?
Në vitin 1999, NATO-s iu desh të thyente rregullat e veta për të ndaluar vr.asjen e mijëra shqiptarëve dhe shpërnguljen e qindra mijëra njerëzve. Sul.mi kundër Serbisë dhe bombardimi i Beogradit nuk u mbështet nga një mandat i Kombeve të Bashkuara, sepse Rusia dhe Kina, të cilat kanë të drejtën e vetos në Këshillin e Sigurimit, ishin kundër tij.
Politikanët në Washington dhe Berlin e justifikuan këtë veprim si një “mision humanitar”. Rreth 100 shtete që atëherë e kanë njohur zyrtarisht Kosovën si shtet. Por Rusia, Kina dhe disa vende anëtare të BE-së, përfshirë Spanjën dhe Greqinë, nuk e kanë bërë.
A mund të përsëritet katastrofa jugosllave?
Rama përgjigjet me një pyetje të tijën. “A keni dëgjuar se sa shpesh Putin-i e përmend Kosovën në fjalimet e tij”, pyet ai.
Kryeministri beson se presidenti rus qëllimisht po zgjedh “më të dhimbshmit nga të gjitha problemet e pazgjidhura” në Ballkan dhe po bën gjithçka që mundet për të nd.ezur një fitil të ri. Kryeministri e sheh Shqipërinë si të ankoruar fort në Perëndim.
Ai është një nga politikanët e paktë në rajon që ka kapur botën e interesave të ndryshme dhe mban kontakte në vende të ndryshme si Riadi, Stambolli, Parisi dhe Washingtoni. Kur, Hillary Clinton telefonoi një vit më parë dhe e pyeti nëse do të merrte disa mijëra refugjatë afganë pa letra, Rama pranoi menjëherë. Për shkak të mbështetjes që ata dhanë gjatë lu.ftës së Kosovës në vitin 1999, Rama thotë se nuk do të donte kurrë të mohonte një kërkesë nga Clinton.
Gjatë viteve të tranzicionin pas rënies së di.ktaturës së Hoxhës, Rama, pedagog në Akademinë e Arteve në Tiranë dhe djali i një skulptori të njohur ko munist, iu bashkua lëvizjes për demokraci. Nuk kishte shumë si ai në atë kohë: një atlet i mirë, një artist i pangjeshur nga bagazhet historike dhe një folës frymëzues. Por lu.fta e Ramës për njohjen e një Kosove sovrane ndonjëherë mund të marrë tone nacionaliste shqiptare.
Ai vazhdimisht ka ngritur idenë e një qeverie të përbashkët ndërmjet Prishtinës dhe Tiranës, një ide që shihet si provokim në Beograd, i cili i frikësohet krijimit të një “Shqipërie të Madhe”. Nuk e bën më të lehtë vendosjen e paqes në rajon. Rama u rrit në një vend të izoluar, ku shumë e konsiderojnë Shqipërinë si ekuivalentin evropian të Koresë së Veriut.
Një Ballkan më i hapur?
Por nën hijen e krizave në mbarë botën, në të vërtetë ka pasur disa shenja inkurajuese në Ballkan kohët e fundit. Pasi fitoi zgjedhjet dhe u bë kryeministër në vitin 2013, Rama udhëtoi për në Beograd për vizitën e tij inauguruese, e para nga një kreu i qeverisë nga Tirana në 68 vjet. Megjithatë, sapo ishte atje, ai i bëri thirrje qeverisë serbe të njohë Kosovën dhe homologu i tij Aleksandër Vuçiç e tërhoqi atë mënjanë.
Vuçiç i tha atij se anëtarët e stafit të tij po e kërkonin që të dëbonte mysafirin e tij të paturpshëm. Rama thotë se i është përgjigjur Vuçiçit duke thënë se këta budallenj ishin vetëm punonjësit e tij, por ai ishte më i zgjuar, prandaj ishte në krye të qeverisë. Në të ardhmen e afërt, Serbia, Shqipëria dhe Mali i Zi planifikojnë të hapin një lloj mini-zone Shengen për të përmirësuar tregtinë dhe për të nxitur ekonomitë e tyre të gjymtuara.
Në fund të vizitës, Rama thotë se dëshiron të shtojë se ideja ka ardhur fillimisht nga ish-kancelarja gjermane Angela Merkel. Sipas tij kjo e ndihmoi atë dhe homologun e tij serb Vuçiç për të zhvilluar një mar.rëdhënie të qëndrueshme pune, “pavarësisht historisë sonë të dhi.mbjes dhe gj.akut”.
Der Spiegel
Shto koment